مقدمه
با توجه به اینکه استرس گرمایی یکی از مشکلاتی است که باعث به خطر انداختن سلامت دام، کاهش تولید و عملکرد تولید مثلی دام می گردد لذا باید توجه بیشتری به بهبود شرایط و تجهیزات پرورش بخصوص در فصول گرم سال داشت تا از اثرات منفی و جبران ناپذیر استرس گرمایی بر عملکرد و سلامت گاو جلوگیری بعمل آید. لذا نیاز هست دامدار با راهکارهای مدیریتی و با بکارگیری تجهیزات در دامداری مانع از استرس گرمایی در دام خود گردد و با بروز استرس گرمایی در دام، با روش های خنک کردن دام و اقدامات اولیه جهت کاهش استرس در دام آشنایی داشته و از افزایش استرس در دام جلوگیری نماید.
روش های مدیریتی کنترل استرس گرمایی
۱.افزایش دفعات خوراک دهی اما در مقادیر کم و در اوقات خنک تر روز، ۴تا ۶ مرتبه در روز
– خوراک تازه باعث تشویق مصرف می شود.
-گاوهاکنجکاو بوده بنابراین، اگرمحل خوراک دهی جای مناسبی باشد با افزایش دفعات خوراک دهی گاوها بیشتر به سمت آخور حرکت می کنند.
۲. از آنجایی که گاو سعی در دور کردن حرارت دارد جریان خون به دستگاه گوارش کاهش می یابد. استفاده از خوراک هایی با کیفیت بالاتر و با خوش خوراکی بیشتر توصیه می گردد.
۳. طراحی سایبان در بالای آخور
۴. هنگام استفاده از نسبت های بالاتر کنسانتره در جیره توصیه می شود که از بیکربنات سدیم (جوش شیرین) برای پیشگیری از اسیدی شدن محیط شکمبه استفاده نمایید. توصیه می شود که به ازای هر گاو در روز حدود ۱۱۴ تا ۲۲۷ گرم بیکربنات سدیم استفاده نمایید
. ۵. از افزایش بیش از حد پروتئین در جیره خودداری کنید. جیره ها باید حدود۱۸ درصد یا کمتر پروتئین داشته باشند. فقط گاوهای با بالاترین تولید به ۱۸ درصد پروتئین نیاز دارند.
۶. به منظور بهبود استفاده انرژی در دام های تحت استرس گرمایی می توان از نیاسین (۶ گرم در روز به ازای هر دام) به عنوان یک ماده افزودنی استفاده کرد.
۷. افزایش درجه حرارت و در ادامه افزایش تعریق و دفع سدیم و پتاسیم نیاز به مواد معدنی را افزایش می دهد. توصیه می شود که در هنگام استرس گرمایی نیز نسبت ۳ به ۱ پتاسیم در جیره حفظ گردد. مصرف جیره های با سدیم و پتاسیم بالا فقط برای گاوهای شیرده توصیه می گردد.
۸. مخازن آب نزدیک به آخور باشد تا دفعات مصرف آب افزایش یابد.
۹. آب سبب نرمی فیبر جیره و کاهش گرد و غبار آن و افزایش خوش خوراکی جیره و ماده خشک مصرفی می شود.
۱۰. جیره باید کاملا مخلوط شود تا امکان انتخاب به حداقل برسد.
۱۱. آب خنک و کافی در اختیار دام قرار گیرد. برای هر ۲۰ راس گاو یک آبشخور با ذخیره ۲۰ لیتر در نظر بگیرید. آب مصرفی به علت کاهش مصرف ماده خشک، بطور چشمگیر کاهش می یابد. قرار دادن آب تمیز در نزدیک محل تغذیه گاوها سبب تشویق آن ها برای خوردن و نوشیدن می شود. گاوها آب ۲۱ تا ۲۶ درجه سانتی گراد را به آب خیلی سرد ترجیح می دهند.
معمولا نیاز روزانه گاوهای شیرده به آب بین ۱۳۰ تا ۱۵۰ لیتر می سرد ترجیح می دهند و معموال باشد. وقتی گاوها تحت استرس گرمایی هستند، نیاز آبی آنها۱/۲ تا ۲ برابر میشود. در زمان استرس گرمایی، گاوها پس از ترک محل شیردوشی، آب بیشتری مصرف خواهند کرد
۱۲. از بروز هر نوع تنش در گله خودداری نمایید
۱۳. درماههای گرم تابستان نباید فیبر اضافی درجیره وجود داشته باشد، زیرا فیبر اضافی موجب افزایش حرارت هنگام تخمیر در شکمبه می شود.
۱۴. نسبت علوفه به کنسانتره را کاهش دهید. البته کاهش شدید علوفه ها در جیره های مصرفی در اکثر گله ها منجر به افزایش تولید اسید در شکمبه و کاهش میزان مصرف خوراک می گردد.
۱۵. ایجاد سایبان بر روی اصطبل ها، آخور، آبشخور، باز گذاشتن دور تا دور اصطبل
۱۶. نظافت تابستانی رعایت شود و پره های فن ها را از گرد و غبار پاک کنید، زیرا با کند شدن حرکت پره ها امکان جابجایی مناسب هوا وجود ندارد.
۱۷.در طول تابستان برای جلوگیری از تجمع خوراک فاسد و جلبک، باید آبشخورها حداقل یک روز در میان با محلول ضدعفونی کننده رقیق شده شسته شوند و آبشخورهای بیشتری نزدیک محوطه انتظار شیردوشی قرار گیرند.
۱۸. باتوجه به اینکه گاوها در بهاربندها پراکنده هستند جهت خنک کردن بدن آنها، جایگاه انتظار شیردوشی بهترین مکان خنک سازی هستند که باید توسط هواکش، پنکه و مه پاش ها دمای بدن دام را کاهش داد.
۱۹. استفاده از پنکه یا کولر در سالن شیردوشی و مصرف آب سرد بلافاصله پس از دوشش
۲۰. کاهش زمان انتظار قبل از شیردوشی، کاهش تعداد گاو در هر گروه شیر دوشی
