از طریق بررسی 4 رفتار اصلی گاو می توان آسایش گاو را ارزیابی کرد. این 4 رفتار اصلی شامل خوابیدن و نشستن در فری استال، خوابیدن یا ایستادن در راهرو ها می باشد.
برای بررسی میزان آسایش و استراحت گاو در گله های شیری از معیار های آسایش استفاده می کنند این معیار ها شامل شاخص های زیر می باشد.
- شاخص آسایش گاو (CCI)
- شاخص استفاده از استال (SUI)
- شاخص ایستادن در استال(SSI)
- شاخص استرس گاو (CSI
شاخص CCI یا شاخص آسایش گاو، گسترده ترین شاخص مورد استفاده برای بررسی آسایش گاو است. از این شاخص برای پیش بینی میزان شیوع لنگش در گاو های شیری استفاده می شود. مقادیر بالای این شاخص نشان دهنده آسایشو شرایط خوب زندگی گاو شیری در ذامداری است. اصلی ترین ایراد این شاخص ، محاسبه نکردن زمان هایی است که گاو در فری استال خوابیده است.
شاخص SSI ، این شاخص درصد گاوهای ایستاده در فری استال را نشان می دهد. کوک و همکاران پیشنهاد می کنند در ارزیابی SSI تعداد استال های در دسترس گاو را هم در نظر بگیریند. میزان قابل قبول SSI باید کمتر از 15 الی 20 درصد باشد. مقادیر پایین آن نشان دهنده راحتی گاو در خوابیدن و ایستادن در استال است و به طور نسبی با بستر مناسب ارتباط دارد.
شاخص CSI که به عنوان شاخصی از استرس گاو تعریف می شود، و بر اساس آن گاوهایی که خارج از استال بایستند و غذا نخورند تحت استرس قرار دارند.این شاخص از طریق تقسیم مجموع گاوهایی که نه غذا می خورند و نه خوابیده اند بر تعداد کل گاوهای موجود در بهاربند محاسبه می شود.
زمان گزارش و محاسبه شاخص ها هم اهمیت زیادی دارد. به گزارش اورتون و همکاران، بالاترین میانگین شاخص SUI ساعت 6 صبح و کمترین مقدار آن ساعت 10 شب بوده است. این دو 2 ساعت بعداز شیردوشی صبح و شب گزارش شده است. اورتون و همکاران شاخص آسایش گاو را بهترین شاخص برای ارزیابی کلی آسایش گاو دانستند و مقادیر بالای 85 درصد حد مطلوب آن است.
شاخص CCI باید زمانی مورد ارزیابی قرار گیرد که گاو هیچ گونه فعالیتی قبل از شیر دوشی، سم چینی و… نداشته باشد و غذایی جدید در اختیار دام قرار نگرفته باشد. این شاخص تحت تاثیر ویژگی های گاوداری و شرایط محیطی است.
شاخص SUI کیفیت فری استال را ارزیابی می کند و بر اساس رفتار گاو ارزیابی می شود . مقادیر پایین آن نشان دهنده ایستادن تعداد زیادی از گاو ها در استال و راهرو ها است.
دیمو و همکاران ارتباط بین دو شاخص دما_ رطوبت( THI) و CCI, SUI را بررسی کردند. آن ها به ابن نتیجه رسیدند که با افزایش مقادیر THI، درصد گاوهایی که در استال ها می ایستند تا از این طریق خود را خنک کنند افزایش می یابد. دیمو و همکاران یافتند که مقادیر THI، شرایط دامداری و فصلی که در آن گزارشات ثبت شده تاثیر معنا داری روی شاخص های آسایش گاو( CCI,SUI, SSI) دارد. علاوه بر این، آن ها یافتند که فصل، تعداد دفعات شیر دوشی و مدیریت تغذیه برروی شاخص های آسایش گاو شیری تاثیر گذار است.
کروکزل و همکاران به بررسی تاثیر تراکم گاوهای موجود در فری استال برروی تعداد گاو هایی که در فری استال می ایستند پرداختند. طبق گزارشات آن ها شاخص CCI, SSI, به تراکم وابسته نیستند. اما شاخص SUI زمانی که تراکم به بالاتر از 113 درصد برسد، کاهش می یابد. زیرا این شاخص علاوه بر نشان دادن میزان استفاده از استال ها، تعداد گاو هایی که در راهرو ها ایستاده اند و غذا نمی خورند و فرصتی برای استفاده از استال ندارند را هم مشخص می کند.
نتیجه گیری
شاخص اصلی که برای بررسی استال ها به کار می رود، وضعیت قرارگیری گاوها در استال ها است. ایستادن در استال، نشستن در استال، خوابیدن در حالتی که قسمت جلویی بدن در استال قرار گرفته است، ایستادن و درازکشیدن مورب در استال، خوابیدن خلاف جهت استال و … راحت ترین و سریع ترین راه برای بررسی شاخص های آسایش می باشد.
به طور معمول از 3 شاخص CCI (شاخص آسایش گاو)، SUI (شاخص استفاده از استال)، SSI (شاخص ایستادن در استال)، برای ارزیابی شرایط دامداری می توان استفاده کرد. برای استفاده درست از آن ها باید به سایر فاکتور ها که مقادیر این شاخص ها را تحت تاثیر قرار می دهند توجه کرد. در کنار این فاکتورها، داشتن دانش مناسب و کافی برای تفسیر این شاخص ها به افزایش کارایی واحد های شیری کمک میکند.
برای مطالعه متن کامل مقاله به سایت دام آسا مراجعه فرمایید
http://damasahhre.com/category/main-page/articles/
فری استال ساخت شرکت دانش محور داما
منبع
DIMOV DIMO, MARINOV IVAYLO. 2019. Comfort Indicators in Free‑Stall Housing of Dairy Cows. Acta Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae Brunensis, 67(4): 1099 – ۱۱۰۷.
