مقدمه
ایجاد بیش از حد فشار حرارتی بر گاو در اثر درجه حرارت و رطوبت بالای محیط موجب استرس حرارتی خواهد شد. استرس حرارتی باعث کاهش تولید و نرخ آبستنی گاوهای شیری در طول تابستان می گردد. این خسارات در کاهش مقدار شیر تولیدی، افزایش تعداد روزهای باز و کاهش نرخ گوساله زایی ظاهر می گردد. میزان خطر آفرین استرس گرمایی در گاوهای شیری دمای 37 درجه سانتی گراد و رطوبت 20 درصد می باشد. محدوده کشنده برای گاوهای شیری دمای 37 درجه سانتی گراد و رطوبت 80 درصد است.
اثرات استرس گرمایی
1. افزایش تعداد تنفس: افزایش تعداد تنفس به بیش از 70 بار در دقیقه، در این حالت دهان گاو باز بوده و شروع به له له زدن می نماید.
70 بار در دقیقه، در این حالت دهان گاو باز بوده و شروع به له له زدن می نماید.
2. كاهش خوراک مصرفی
3. افزايش آب مصرفي
4. افزايش تعرق
5. كاهش جريان خون به اجزاي دروني
6. كاهش شير توليدي و کاهش عملكرد توليد مثلی
كاهش شير توليدي و عملكرد توليد مثلي باعث ضرر اقتصادي به پرورش دهندگان گاو شيري ميشود. کاهش مصرف خوراک به میزان 8 تا 12 درصد و یا بیشتر که به دنبال آن باعث کاهش تولید شیر نیز می شود ضمن اینکه بخشی از موادغذایی مصرف شده نیز صرف کنترل و حفظ دمای بدن دام می شود و از آنجایی که گاوهای پرتولید خوراک بیشتری مصرف می کنند حساسیت بیشتری به استرس گرمایی دارند. در یک واحد گاوداری این تنش می تواند روزانه 4 کیلوگرم تولید شیر را در هر دام پایین آورد که این میزان در یک دوره تولید شیر می تواند مقدار زیادی از تولید را کاهش دهد.
7. خطر بروز اسیدوز
در دوره استرس گرمايي خطر اسيدوز افزايش می یابد. فاکتورهایی که با مشکلات اسیدوزی مربوط می باشند عبارتند از: کاهش مصرف ماده خشک با نسبت علوفه كمتر، کاهش نشخوار، کاهش ترشح بزاق و در نهایت ایجاد اسیدوز در دام که تمام اين فاكتورها با كاهش بازده غذايي مرتبط ميباشد و به دنبال آن توليد شير و اغلب اوقات چربی شیر نیز کاهش می یابد. علاوه بر این اسیدوز وضعیت کلی سلامتی حیوان، باروري و طول عمر مفيد توليدي گاو را تحت تاثير قرار ميدهد.
8. استرس گرمایی در گاوهای آبستن منجر به کاهش وزن گوساله می شود و بعد از زایش، گوساله دچار اختالالت متابولیکی می شود
9. استرس گرمایی باعث می شود فحلی کاهش و یا شب هنگام بروز کند و طول مدت آن نیز کم می شود. این اثر در گاوهای بالغ بیشتر از تلیسه ها است.
استرس گرمایی یک عامل مهم در ناباروری گاوهای شیرده بوده و از لحاظ اقتصادی خسارت های شایان توجهی را باعث می گردد. از جمله مواردی که طی استرس گرمایی می تواند تحت تاثیر قرار گیرد اختلال در فعالیت طبیعی تخمدان می باشد که در نهایت باعث کاهش عملکرد تولید مثلی و به خطر افتادن سلامت گاو و ضرر اقتصادی به دامدار می باشد.
**تاثیر استرس گرمایی بر تولید مثل گاو ماده
1. کاهش بروز فحلی و در ادامه کاهش باروری
2. افزایش کیست تخمدان
3. افزایش سقط حنین و مرگ زودرس جنین
4. کاهش نرخ آبستنی
5. افزایش دمای رحم و کاهش جریان خون رسانی به رحم
6. افزایش فاصله گوساله زایی به دلیل تاخیر در برگشت رحم بعد از زایمان
**تاثیر استرس گرمایی بر تولید مثل گاو نر
از اثرات منفی استرس گرمایی بر دام نر کاهش کیفیت منی را می توان عنوان نمود.
تغییرات در کیفیت منی ممکن است به کاهش باروری منجر شود. آزمایشات نشان داده که گاوهای نر در بروز علائم استرس و نشان دادن حساسیت نسبت به استرس گرمایی متفاوت می باشند و بصورت انفرادی ممکن است گاو نری باشد که در مقابل استرس گرمایی علائم چندانی نشان ندهد در حالی که سایرین دارای علائم شدید باشند.
