مقدمه
با توجه به اینکه استرس گرمایی یکی از مشکلاتی است که باعث به خطر انداختن سلامت دام، کاهش تولید و عملکرد تولید مثلی دام می گردد لذا باید توجه بیشتری به بهبود شرایط و تجهیزات پرورش بخصوص در فصول گرم سال داشت تا از اثرات منفی و جبران ناپذیر استرس گرمايي بر عملكرد و سلامت گاو جلوگیری بعمل آید. لذا نیاز هست دامدار با راهکارهای مدیریتی و با بکارگیری تجهیزات در دامداری مانع از استرس گرمایی در دام خود گردد و با بروز استرس گرمایی در دام، با روش های خنک کردن دام و اقدامات اولیه جهت کاهش استرس در دام آشنایی داشته و از افزایش استرس در دام جلوگیری نماید.
روش های مدیریتی کنترل استرس گرمایی
1.افزایش دفعات خوراک دهی اما در مقادیر کم و در اوقات خنک تر روز، 4تا 6 مرتبه در روز
– خوراك تازه باعث تشويق مصرف مي شود.
-گاوهاكنجكاو بوده بنابراين، اگرمحل خوراک دهي جاي مناسبي باشد با افزايش دفعات خوراک دهی گاوها بیشتر به سمت آخور حرکت می کنند.
2. از آنجایی که گاو سعی در دور کردن حرارت دارد جریان خون به دستگاه گوارش کاهش می یابد. استفاده از خوراک هایی با کیفیت بالاتر و با خوش خوراکی بیشتر توصیه می گردد.
3. طراحی سایبان در بالای آخور
4. هنگام استفاده از نسبت هاي بالاتر كنسانتره در جيره توصيه مي شود كه از بيكربنات سديم (جوش شيرين) براي پيشگيري از اسيدي شدن محيط شكمبه استفاده نماييد. توصيه مي شود كه به ازاي هر گاو در روز حدود 114 تا 227 گرم بيكربنات سديم استفاده نماييد
. 5. از افزايش بيش از حد پروتئين در جيره خودداري كنيد. جيره ها بايد حدود18 درصد يا كمتر پروتئين داشته باشند. فقط گاوهاي با بالاترين توليد به 18 درصد پروتئين نياز دارند.
6. به منظور بهبود استفاده انرژي در دام هاي تحت استرس گرمايي مي توان از نياسين (6 گرم در روز به ازای هر دام) به عنوان يك ماده افزودني استفاده كرد.
7. افزايش درجه حرارت و در ادامه افزایش تعریق و دفع سدیم و پتاسیم نیاز به مواد معدنی را افزایش می دهد. توصیه می شود که در هنگام استرس گرمایی نیز نسبت 3 به 1 پتاسیم در جیره حفظ گردد. مصرف جیره های با سدیم و پتاسیم بالا فقط برای گاوهای شیرده توصیه می گردد.
8. مخازن آب نزدیک به آخور باشد تا دفعات مصرف آب افزایش یابد.
9. آب سبب نرمی فیبر جیره و کاهش گرد و غبار آن و افزایش خوش خوراکی جیره و ماده خشک مصرفی می شود.
10. جیره باید کاملا مخلوط شود تا امکان انتخاب به حداقل برسد.
11. آب خنک و کافی در اختیار دام قرار گیرد. برای هر 20 راس گاو یک آبشخور با ذخیره 20 لیتر در نظر بگیرید. آب مصرفی به علت کاهش مصرف ماده خشک، بطور چشمگیر کاهش می یابد. قرار دادن آب تمیز در نزدیک محل تغذیه گاوها سبب تشویق آن ها برای خوردن و نوشیدن می شود. گاوها آب 21 تا 26 درجه سانتی گراد را به آب خیلی سرد ترجیح می دهند.
معمولا نیاز روزانه گاوهاي شيرده به آب بين 130 تا 150 ليتر می سرد ترجيح مي دهند و معموال باشد. وقتي گاوها تحت استرس گرمايي هستند، نياز آبي آنها1/2 تا 2 برابر ميشود. در زمان استرس گرمايي، گاوها پس از ترک محل شيردوشي، آب بیشتری مصرف خواهند کرد
12. از بروز هر نوع تنش در گله خودداري نماييد
13. درماههاي گرم تابستان نباید فيبر اضافي درجيره وجود داشته باشد، زيرا فیبر اضافي موجب افزايش حرارت هنگام تخمير در شكمبه مي شود.
14. نسبت علوفه به كنسانتره را كاهش دهيد. البته كاهش شديد علوفه ها در جيره هاي مصرفي در اكثر گله ها منجر به افزايش توليد اسيد در شكمبه و كاهش ميزان مصرف خوراک می گردد.
15. ایجاد سایبان بر روی اصطبل ها، آخور، آبشخور، باز گذاشتن دور تا دور اصطبل
16. نظافت تابستانی رعایت شود و پره های فن ها را از گرد و غبار پاک کنید، زیرا با کند شدن حرکت پره ها امکان جابجایی مناسب هوا وجود ندارد.
17.در طول تابستان برای جلوگیری از تجمع خوراک فاسد و جلبک، باید آبشخورها حداقل یک روز در میان با محلول ضدعفونی کننده رقیق شده شسته شوند و آبشخورهای بیشتری نزدیک محوطه انتظار شیردوشی قرار گیرند.
18. باتوجه به اینکه گاوها در بهاربندها پراکنده هستند جهت خنک کردن بدن آنها، جایگاه انتظار شیردوشی بهترین مکان خنک سازی هستند که باید توسط هواکش، پنکه و مه پاش ها دمای بدن دام را کاهش داد.
19. استفاده از پنكه يا كولر در سالن شيردوشی و مصرف آب سرد بلافاصله پس از دوشش
20. کاهش زمان انتظار قبل از شیردوشی، کاهش تعداد گاو در هر گروه شیر دوشی
